Farklı ülkelerin farklı yönetim şekilleri olduğu gibi eğitim sistemleri ve değerlendirme şekilleri de farklı. Kimi ülkelerde üniversite veya liseye geçmek için bakılan yalnızca bir not iken kimi ülkelerdeyse yalnız başına not hiçbir şey ifade etmiyor. Peki ya sizce bir not yeterli midir? Yoksa üniversite veya lise için nottan fazlası mı gereklidir?
Geçmişten bu yana türlü eğitim sistemleri geldi geçti fakat her birinde de değişmeyen tek şey sınavın varlığıydı. Günümüzde de sınavdan daha verimli ve güvenilir bir değerlendirme sistemi bulunamadı. Ancak değişen günümüz şartlarıyla okulların öğrencilerde aradığı kriterler de arttı ve yazılı sınavlar bu noktada öğrenciyi tanıma konusunda yetersiz kaldı. Bunun üzerine üniversitelere öğrenci alımlarında öğrenciyi tanıma amacıyla yapılan görüşmeler, mülakatlar, ortaya çıktı.
Ülkemizde henüz yaygın olmayan üniversitelere mülakatla alım sistemi yalnızca bazı alanlarda işe alımlarda kullanılıyor ancak 21.yüzyılın getirmiş olduğu analitik düşünme ve kendini düzgün bir şekilde ifade edebilme gibi bazı özelliklerin değerlendirilebilmesi için mülakatların ülkemizde de yaygın bir şekilde uygulanmaya başlanması an meselesi. Öyle ki geçmişe bakacak olursak böyle bir değerlendirme sisteminin eksikliğinden dolayı nice merhametsiz insanlar doktor, adalet algısı olmayan insanlar hakim ve bakan oldu.
Diğer ülkelerde uygulanan mülakat ve alan yeterliliği üzerine kurulu bazı sınavlara bakacak olursak iyi bir örnek olarak İngiltere ve Avrupa’da uygulanan UCAT (University Clinical Aptitude Test) sınavını verebiliriz. Bu sınav tıp okumak isteyen öğrencilerin hem kimya ve biyoloji gibi alanlarda yeterliliklerini ölçerken hem de onların doktor olmak için gereken temel özelliklerini (empati, kritik durumda karar verebilme vb.) durum analizi yoluyla değerlendirmeye alıyor. Bu sınavın yanında ise üniversiteye girmek için en az bir, en fazla üç basamaklı bir mülakattan geçmeniz gerekiyor. Ülkemizle karşılaştıracak olursak Türkiye’de tıp fakültesine girmek için yapmanız gereken tek şey çok çalışıp sınavdan yüksek bir puan almanız. Bunun dışında üniversite kişiliğinizle, yeteneğinizle veya işe uygunluğunuzla ilgilenmiyor. Buna rağmen ülkemizdeki çoğu doktor ve sağlık çalışanı işini iyi yapan ve merhametli insanlar ki geçirdiğimiz zor zamanlarda evlerini, ailelerini geride bırakıp gece gündüz çalışıyorlar.
Mülakatın doğru bir değerlendirme yöntemi olup olmadığı tartışılabilir çünkü katılımcıyı değerlendiren kişiler de insan olduğundan işin içine birden fazla durum girebilir ki bu da mülakatın objektifliğini bozar. Günümüz şartlarında yapılabilecek olan en uygun değerlendirme yöntemi sınav yanında mülakattır. Çünkü bir insanın konuşmasından onun nasıl bir insan olduğunu, konuştuğu konulara olan hakimiyetini; duruşundan da onun öz güvenli biri olup olmadığını rahatlıkla anlayabilirsiniz.
Gelecekte yasaların düzgün bir şekilde uygulandığı iyi hukukçular istiyorsak para uğruna insanların hayatını çöpe atmayacak mühendisler ve işlerini en iyi şekilde yapan insanlar istiyorsak mülakat bir zorunluluk haline gelmelidir.
Kaynakça:
- https://www.kaptest.co.uk/ucat/info
- https://prepgenie.co.uk/ukcat/about-ukcat/